تاثیر تنش خشکی و تیمار خارجی پرولین بر الگوی نواربندی آنزیم های آنتی اکسیدان در گیاهچه ی ارقام آفتابگردان

اصلاح و معرفی ارقام متحمل به خشکی در مرحله گیاهچه¬ای از اهمیت روز افزونی برخوردار است. یکی از راه¬های تشخیص ارقام متحمل، می¬تواند استفاده از نشانگر¬های آنزیمی به خصوص آنزیم¬های آنتی¬اکسیدان باشد. به منظور ارزیابی میزان فعالیت آنزیم¬های آنتی¬اکسیدان کاتالاز (cat) پراکسیداز (pox)و سوپراکسید ¬دیسموتاز (sod) در پنج رقم آفتابگردان روغنی و پنج رقم آفتابگردان آجیلی در شرایط عادی و تنش در مرحله گیاهچه¬ای، آزمایشی در سال 1392-1393 پیاده گردید. آزمایش در قالب فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش فاکتور¬های آزمایش عبارت بودند از ارقام آفتابگردان (در دو گروه روغنی و آجیلی)، تنش اسمزی ایجاد شده توسط پلی¬اتیلن¬گلیکول در سه سطح (صفر ، 5- بار و 10- بار) و تیمار پرولین در سه سطح (صفر، 6 و 12 میلی¬مولار). آنزیم¬ها توسط ژل پلی-آکریل¬آمید افقی 8% مورد جداسازی و رنگ¬آمیزی قرار گرفتند و فعالیت ایزوزیمی با استفاده از نرم¬افزار mcid، به¬صورت کمی درآمد. تجزیه واریانس داده¬های کمی¬شده کاتالاز نشان داد که در بین ارقام آفتابگردان اختلاف معنی¬داری در سطح احتمال 1% وجود دارد. در مورد ایزوزیم pox1 بین ژنوتیپ¬ها (ارقام) اختلاف معنی¬دار در سطح احتمال 1% درصد، اثر تنش اسمزی در سطح احتمال 5% و هم¬چنین اثر متقابل ژنوتیپ × تنش اسمزی در سطح احتمال 5% معنی¬دار گردید. اثر پرولین بر میزان فعالیت ایزوزیم pox1 در سطح احتمال 1% درصد معنی¬دار گردید به¬طوری¬که با افزایش غلظت پرولین اعمال شده، از شدت فعالیت ایزوزیم pox1 کاسته شده و مشاهده گردید که پرولین به¬عنوان ضدتنش عمل کرده است. در بررسی ایزوزیم pox2 بین ارقام و هم¬چنین اثر متقابل ژنوتیپ × تنش اسمزی اختلاف معنی¬دار در سطح احتمال 1% مشاهده شد. در بررسی¬ مقایسات گروهی (اورتوگونال) در دو تیپ روغنی و آجیلی آفتابگردان مشاهده گردید که فقط اثر متقابل تیپ آفتابگردان × تنش اسمزی برای ایزوزیم pox2 در سطح احتمال 1% درصد معنی¬دار گردید. به¬طوری¬که با افزایش شدت تنش اسمزی به 5- و 10- بار در تیپ روغنی از شدت فعالیت ایزوزیم pox2 کاسته شد ولی در تیپ آجیلی با افزایش شدت تنش اسمزی فعالیت این ایزویم افزایش یافت. در مطالعه¬ی فعالیت ایزوزیم¬های مربوط به sod، در هر دو ایزوزیم sod1 و sod2 در بین ژنوتیپ¬ها اختلاف معنی¬دار در سطح احتمال 1% مشاهده گردید ولی اثر متقابل¬ها معنی¬دار بدست نیامدند.